Chu kỳ sống của sản phẩm là gì? Tìm hiểu 4 giai đoạn quan trọng trong chiến lược marketing!

Khi một sản phẩm được tung ra thị trường cho đến khi ngừng lưu thông được xem là một chu kỳ sống. Nhưng vòng đời sản phẩm thực sự hoạt động như thế nào và làm thế nào để giúp các công ty tối ưu hóa hoạt động kinh doanh của họ? Hãy cùng Phần mềm Ninja đọc bài viết “Chu kỳ sống của sản phẩm và bí quyết kéo dài “tuổi thọ” trên thị trường”

I. Chu kỳ sống của sản phẩm là gì?

Chu kỳ sống của sản phẩm đề cập đến khoảng thời gian kể từ khi một sản phẩm được ra mắt người tiêu dùng cho đến khi nó biến mất hoàn toàn khỏi thị trường. Khái niệm này được các nhà quản lý và các chuyên gia sử dụng để quyết định khi nào nên tăng giá, giảm giá, mở rộng thị trường hoặc thiết kế lại bao bì. 

II. Nguyên lý hoạt động chu kỳ sống của sản phẩm

Vòng đời của một sản phẩm được chia thành bốn giai đoạn – giới thiệu, tăng trưởng, chín muồi và suy tàn. Một sản phẩm bắt đầu bằng một ý tưởng, nó không có khả năng tiến xa hơn cho đến khi trải qua quá trình nghiên cứu và phát triển (R&D). Sau khi được cho là khả thi và có khả năng sinh lời, sản phẩm được sản xuất, Marketing và tung ra thị trường. 

III. Ví dụ về chu kỳ sống của sản phẩm

1. Ví dụ về chu kỳ sống của sản phẩm Vinamilk

Optimum Mama - dòng sữa bột dành cho bà mẹ mang thai và cho con bú của Vinamilk là một ví dụ điển hình cho chiến lược theo chu kỳ sống sản phẩm. Đầu tiên, Vinamilk tập trung quảng cáo trên các trang báo, blog dành cho các bậc phụ huynh. Khi người tiêu dùng đã có cái nhìn tổng quan về sản phẩm, Optimum Mama được trưng bày trên các kệ hàng tại siêu thị, đại lý và các điểm bán hàng của Vinamilk. Sau đó, Vinamilk tiếp nhận phản hồi và đánh giá từ khách hàng để cải tiến và nâng cao uy tín của sản phẩm. Dựa trên phản hồi này, Vinamilk đã bổ sung lợi khuẩn, chất xơ và dưỡng chất để tăng tính dinh dưỡng cho sản phẩm. Hiện nay, Optimum Mama vẫn đang trong giai đoạn tăng trưởng với sự cải tiến liên tục để kéo dài thời kỳ phát triển. Chiến lược theo chu kỳ sống sản phẩm là một phương pháp hiệu quả để đảm bảo sự thành công của sản phẩm trong thị trường cạnh tranh.

2. Ví dụ chu kỳ sống của sản phẩm Iphone

Iphone 6 là một ví dụ rõ ràng về chu kỳ sống của sản phẩm. Ngay khi ra mắt, Apple đã triển khai chiến dịch quảng cáo trên nhiều kênh, bao gồm các trang báo, buổi ra mắt, email marketing, và những sự kiện tài trợ phim. Ngay sau khi khách hàng biết đến sản phẩm, Apple đã trưng bày Iphone 6 tại nhiều cửa hàng để khách hàng có thể trải nghiệm sản phẩm trực tiếp. Trong giai đoạn phát triển, Apple đã tập trung vào một nhóm đối tượng trung thành, cung cấp nhiều trải nghiệm mới về dịch vụ, bảo hành, ... Tuy nhiên, sau khi nhận được nhiều phản hồi về lỗi camera và màn hình của Iphone 6, Apple đã quyết định ngừng sản xuất và tập trung vào nghiên cứu và phát triển Iphone 7 với nhiều tính năng tiên tiến hơn. Qua đó, Apple đã thể hiện rõ chiến lược theo chu kỳ sống của sản phẩm để tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh và tạo sự hài lòng cho khách hàng.

IV. Các giai đoạn trong chu kỳ sống của sản phẩm

1. Giai đoạn triển khai – Market Development

Giai đoạn này là lúc sản phẩm được giới thiệu lần đầu tới khách hàng. Nhìn chung, một công ty phải đầu tư đáng kể vào quảng cáo và trong giai đoạn này để khiến nhiều người tiêu dùng biết đến sản phẩm và lợi ích của nó, đặc biệt nếu nếu đó là loại mặt hàng mới trên thị trường.

Trong giai đoạn giới thiệu, thường không có sự cạnh tranh với sản phẩm, vì các đối thủ cạnh tranh mới chỉ biết đến sản phẩm. Tuy nhiên, các công ty vẫn thường gặp vấn đề về tài chính do mặt hàng chưa thực sự phổ biến trên thị trường. Để thu hút sự quan tâm của khách hàng, các công ty cần tung ra các chương trình khuyến mại, giảm giá để tạo động lực cho khách hàng mua sản phẩm. Sau mỗi chiến dịch, công ty cần đánh giá lại chiến lược bán hàng để nâng cao hiệu quả kinh doanh.

2. Giai đoạn tăng trưởng – Market Growth

Nếu sản phẩm được khách hàng đón nhận, nó sẽ chuyển sang giai đoạn tăng trưởng. Giai đoạn này có đặc trưng là nhu cầu ngày càng tăng, sản xuất được mở rộng. Khoảng thời gian dành cho giai đoạn triển khai trước khi sản phẩm của công ty tăng trưởng mạnh sẽ khác nhau giữa các ngành và sản phẩm.

Trong giai đoạn phát triển, sản phẩm trở nên phổ biến và dễ nhận biết hơn. Công ty có thể tập trung đầu tư vào quảng cáo nếu sản phẩm đối mặt với sự cạnh tranh. Tuy nhiên, các chiến dịch Marketing có thể tập trung vào phân biệt sản phẩm với các sản phẩm khác thay vì giới thiệu hàng hóa ra thị trường. Công ty có thể tinh chỉnh sản phẩm bằng cách cải thiện chức năng dựa trên phản hồi của khách hàng và sử dụng các chiến lược khác như giảm giá, khuyến mãi để tăng khả năng bán hàng.

Về mặt tài chính, giai đoạn tăng trưởng của vòng đời sản phẩm dẫn đến doanh số bán hàng tăng và doanh thu cao hơn. Khi đối thủ cũng đưa ra các sản phẩm tương tự, cạnh tranh tăng lên, có khả năng công ty buộc phải giảm giá và có tỷ suất lợi nhuận thấp hơn.

3. Giai đoạn chín muồi – Market Maturity

Giai đoạn chín muồi của vòng đời sản phẩm là giai đoạn mang lại nhiều lợi nhuận nhất, thời điểm mà chi phí sản xuất và Marketing giảm xuống. Một số nhà phân tích coi giai đoạn chín mười là khi khối lượng bán hàng “đạt mức tối đa”.

Trong giai đoạn tiếp theo, công ty cần quyết định cách thức đổi mới sản phẩm hoặc giới thiệu những cách tiếp cận mới để thu hút sự chú ý của khách hàng. Điều này yêu cầu sự lắng nghe phản hồi từ khách hàng, nghiên cứu nhu cầu của họ và các thông tin nhân khẩu học. Đây cũng là giai đoạn đối đầu với sự cạnh tranh khốc liệt nhất. Các đối thủ đã có thời gian để giới thiệu sản phẩm cạnh tranh và cải tiến sản phẩm của mình. Do đó, công ty phải cố gắng để sản phẩm của mình tồn tại trong thị trường trong thời gian dài, tạo ổn định trong mức bán hàng và cải thiện tính năng của sản phẩm.

4. Giai đoạn suy thoái – Market Decline

Khi sự cạnh tranh ngày càng tăng bởi các công ty khác bắt chước thành công, sản phẩm có thể mất thị phần và bắt đầu suy thoái. Doanh số sản phẩm bắt đầu giảm do bão hòa thị trường và các ra đời sản phẩm thay thế. Công ty có thể chọn không tiếp tục tới các khách hàng cũ vì họ có thể đã xác định liệu có trung thành với sản phẩm của công ty hay không.

Nếu một sản phẩm bị loại bỏ hoàn toàn, công ty sẽ ngừng hỗ trợ cho sản phẩm đó và loại bỏ hoàn toàn các chiến dịch Marketing. Ngoài ra, công ty có thể quyết định cải tiến sản phẩm hoặc giới thiệu một mô hình thế hệ tiếp theo. Nếu việc nâng cấp đủ lớn, công ty có thể chọn quay lại vòng đời sản phẩm bằng cách giới thiệu phiên bản mới ra thị trường.

Giai đoạn trong vòng đời của sản phẩm ảnh hưởng đến cách tiếp thị sản phẩm tới người tiêu dùng. Một sản phẩm mới cần được giải thích, trong khi một sản phẩm trưởng thành cần đưa ra sự khác biệt với các đối thủ cạnh tranh.

V. Chiến lược marketing theo chu kỳ sống của sản phẩm

Giai đoạn 1: Lựa chọn 1 trong 4 chiến lược

Các chiến lược Marketing được sử dụng trong giai đoạn triển khai bao gồm:

– Hớt váng nhanh – tung ra sản phẩm với giá cao và mức độ khuyến mãi cao.

– Hớt váng chậm – tung ra sản phẩm với giá cao và mức khuyến mãi thấp.

– Thâm nhập nhanh – tung ra sản phẩm với giá thấp kèm theo khuyến mãi lớn.

– Thâm nhập chậm – tung ra sản phẩm với giá thấp và khuyến mãi tối thiểu.

Chọn 1 trong 4 chiến lược trên sau đó, bạn nên hướng tới việc:

– Xây dựng một bản sắc thương hiệu rõ ràng.

– Kết nối với các đối tác phù hợp để quảng bá sản phẩm.

– Tổ chức các chương trình thử nghiệm hoặc đưa các mẫu hoặc thử nghiệm tới thị trường mục tiêu.

– Giới hạn sản phẩm hoặc dịch vụ cho một loại đối tượng cụ thể – chọn lọc có thể thúc đẩy nhu cầu. 

Giai đoạn 2: Đề ra các chiến lược kinh doanh quyết liệt

Các được sử dụng trong giai đoạn tăng trưởng chủ yếu nhằm mục đích tăng lợi nhuận. Một số chiến lược phổ biến mà bạn có thể thử là:

– Cải tiến và nâng cao chất lượng sản phẩm.

– Thêm các tính năng mới hoặc dịch vụ hỗ trợ để tăng thị phần.

– Thâm nhập các phân khúc thị trường mới.

– Giữ giá cao ở mức hợp lý để duy trì nhu cầu và lợi nhuận.

– Tăng kênh phân phối để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng.

– Chuyển thông điệp Marketing từ nhận biết sản phẩm sang yêu thích sản phẩm.

– Hớt váng giá sản phẩm nếu lợi nhuận của bạn quá thấp.

Giai đoạn tăng trưởng là khi bạn thấy doanh thu, lợi nhuận và thị phần của mình tăng lên nhanh chóng. Các chiến lược của bạn nên tìm cách tối đa hóa những cơ hội này.

Giai đoạn 3: Thay đổi

Khi doanh số của bạn đạt đỉnh, sản phẩm của bạn sẽ bước vào giai đoạn chín muồi. Điều này thường có nghĩa là thị trường của bạn đang có nguy cơ bị bão hòa và bạn cần thay đổi chiến thuật Marketing để kéo dài vòng đời của sản phẩm. Các chiến lược phổ biến có thể hữu ích trong giai đoạn này thuộc một trong hai loại:

– Sửa đổi thị trường – điều này bao gồm việc tham gia vào các phân khúc thị trường mới, xác định lại thị trường mục tiêu, giành được khách hàng của đối thủ cạnh tranh, chuyển đổi khách hàng mới.

– Sửa đổi sản phẩm – ví dụ: điều chỉnh hoặc cải thiện các tính năng, chất lượng, giá cả của sản phẩm và phân biệt nó với các sản phẩm khác trong cùng thương hiệu.

Giai đoạn 4: Kết thúc chu kỳ sống của sản phẩm

Trong giai đoạn cuối của sản phẩm, bạn sẽ thấy doanh thu và lợi nhuận giảm dần. Nguyên nhân có thể bắt nguồn từ sự thay đổi trong sở thích của người tiêu dùng, sự tiến bộ công nghệ và các lựa chọn thay thế trên thị trường.    

Ở giai đoạn này, bạn sẽ có nhiều lựa chọn, nếu muốn tiết kiệm tiền, bạn có thể:

– Giảm trên các sản phẩm.

– Giảm số lượng các cửa hàng phân phối.

– Thực hiện giảm giá để thu hút khách hàng mua sản phẩm.

– Tìm cách sử dụng khác cho sản phẩm.

– Duy trì sản phẩm và chờ đối thủ rút khỏi thị trường trước.

– Thu hoạch sản phẩm hoặc dịch vụ trước khi ngừng cung cấp

Một tùy chọn khác là doanh nghiệp của bạn ngừng sản xuất thông qua::

– Bán thương hiệu cho doanh nghiệp khác.

– Giảm giá đáng kể để loại bỏ tất cả hàng tồn kho.

Nhiều doanh nghiệp thấy rằng chiến lược tốt nhất là sửa đổi và cải tiến sản phẩm trong giai đoạn chín muồi để tránh bước vào giai đoạn suy thoái. 

Một số lưu ý khi sử dụng chu kỳ sống của sản phẩm

Mặc dù việc lập kế hoạch và phân tích rất quan trọng, tuy nhiên vòng đời sản phẩm không phù hợp với tất cả các ngành và không hoạt động nhất quán trên mọi sản phẩm. Hãy xem xét các sản phẩm đồ uống phổ biến có sản phẩm chính đã tồn tại trong nhiều thập kỷ, trong khi các sản phẩm phụ hoặc biến thể từ cùng một công ty đã thất bại.

Mô hình vòng đời sản phẩm cũng không luôn phù hợp với các ngành có hạn chế về pháp lý hoặc thương hiệu. Ví dụ, thời hạn bảo vệ bằng sáng chế là 20 năm sau khi đăng ký ở Mỹ. Một loại thuốc mới có thể đang trong giai đoạn phát triển, nhưng bảo hộ của nó có thể bị ảnh hưởng tiêu cực khi sáng chế hết hạn, bất kể sản phẩm đó đang ở giai đoạn nào.

Một giới hạn khác của vòng đời sản phẩm là kế hoạch lỗi thời trong tương lai. Khi sản phẩm đạt giai đoạn chín muồi, công ty có thể bắt đầu lên kế hoạch thay thế sản phẩm đó, dù sản phẩm hiện vẫn đem lại nhiều lợi ích cho khách hàng và còn có thể sử dụng trong thời gian dài. Với những nhà sản xuất thường xuyên giới thiệu sản phẩm mới, điều này dẫn đến lãng phí sản phẩm và nguồn lực phát triển sản phẩm không hiệu quả. Điều này đặc biệt đúng đối với những ngành sản xuất được quy định chặt chẽ hơn như dược phẩm, khi sản phẩm mới chỉ được phê duyệt sau nhiều năm nghiên cứu.

Các công ty thường gặp khó khăn khi họ không hiểu rõ cách phát triển chiến lược trong từng giai đoạn chu kỳ sống của sản phẩm. Việc xác định vị trí của sản phẩm trong vòng đời sản phẩm có thể giúp cho sản phẩm tiếp tục được nâng cấp để phù hợp với công nghệ mới, đa dạng hóa dịch vụ, cạnh tranh với đối thủ và kéo dài tuổi thọ trên thị trường.